dinsdag 17 maart 2009

De eerste paar weken hebben we kennisgemaakt met 3 van de 4 projecten waar we de aankomende 2 maanden gaan werken. Het was heel leuk en behoorlijk intensief!
We zijn eerst naar het project Dom Helder gegaan waar de kinderen uit 2 verschillende sloppenwijken bijeenkomen. Deze wijken worden overheerst door 2 drugsbendes, maar de kinderen kunnen bij elkaar komen op deze opvang.
Iedere dag pakken ze elkaar bij de hand in een grote kring en ze beginnen zingend en biddend aan de nieuwe dag. Iedereen kreeg de ruimte om persoonlijk toe te toelichten wat diegene speciaal vond aan het samenzijn op dat moment. Daarna geeft iedereen elkaar een dikke knuffel. Het was een mooie manier om iets te delen met elkaar. Dit wordt overigens bij de andere projecten ook iedere dag gedaan.

Vervolgens hebben we kennisgemaakt met het project van de straatkinderen in
São Cristóvão.

We hebben een lesje capoeiera gedaan en merkten dat de jongens vrij toegankelijk waren! We hebben enorm om ze gelachen!

Een aantal kinderen lagen te slapen op de bankjes, moe van de nacht. Ook was er een jongen van vijftien die nog een speen draagt. Verder waren de meisjes iets afstandelijker. Er was een meisje van vijftien die hoog zwanger was en ook niet helemaal helder uit haar ogen keek. Dit is wel behoorlijk confronterend.. Ook om te zien hoe ze zich ontwikkelen. We zaten op een gegeven moment met een jongen van dertien een puzzel te maken, maar die had de denkwijze van een kindje van vier. Ook kunnen velen lezen noch schrijven.
Ze mogen zelf beslissen of ze komen en de tweede dag hoopte ik ook iedereen weer terug te zien. De meesten waren er gelukkig wel weer...

Een aantal mensen zijn mee de straat op gegaan in Lapa, waar de kinderen lagen te slapen in een groepje, schuilend onder de bomen. We hebben ze wakker gemaakt en iets te eten en drinken gegeven. Ze waren vrij toegankelijk en hebben een beetje met ze staan kletsen. Het ene meisje had een mooi kettinkje om haar hals, Peti (collega) gaf haar een complimentje en vervolgens deed ze haar kettinkje af en hing deze om haar nek. Ze mocht hem houden! Wel heel apart, iemand die bijna niks heeft en zo iets weggeeft. Zo mooi, zo'n klein gebaar..

De eerste indruk van de kinderen is dat ze leuke en liefdevolle kinderen zijn. Ze zouden eigenlijk zoveel meer mogelijkheden moeten hebben. In eerste instantie had ik meer hardheid en opstandigheid verwacht, maar van wat ik tot nu toe heb meegemaakt is dit niet het geval.
Ik heb ook zo enorm gelachen! Op een gegeven moment werd de tuinslang aangezet, dit werd natuurlijk een groot water- en glijfestijn! Ze sopten zich in met zeep, waardoor er op een gegeven moment op de gladde stenen vloer een enorme laag van water gemengd met zeep ontstond en dit tot glibberige glijpartijen leidde. Een jongen ging me achterna (vermomd als tijger) en probeerde me te pakken, uiteindelijk volgden ze hem allemaal glijdend en voortbewegend als slang of ander dier.
Het is nog moeilijk om met de kinderen een goed gesprek te voeren of iets te vragen over wat ze meemaken op straat, wat geheel logisch is, maar met een jongen had ik hier wel een kort gesprekje over gevoerd. Deze jongen was ook erg toegankelijk en ik merkte dat hij veel dingen graag wilde zien/doen etc. Je hebt toch een bepaalde hoop dat we ze op het goede pad kunnen krijgen en ze meer zekerheid voor de toekomst kunnen geven. Maar het is al super mooi om te zien dat ze veel lol hebben en even van het gevaar van de straat weg zijn.
Het was een indrukwekkende en intense week vol emoties.

Een week weer vol van nieuwe indrukken.. We kruipen beetje bij beetje dieper in de wereld van de straatkinderen. Het is confronterend en bepaalde situaties grijpen me erg aan.
Zo hadden we gisteren onze presentatie gegeven (in het Portugees!!) van onze ideeën voor de aankomende weken. Hier werd erg enthousiast op gereageerd en we hebben nu ook super veel zin om dit te gaan doen! Maar vóór de presentatie kregen we een verhaal van een jongen te horen waar wij de afgelopen weken ook mee hadden doorgebracht. Deze jongen gaf aan dat hij helemaal met de drugs wilde stoppen, niet meer op de straat wilde leven en weer met een schone lei wilde beginnen. De man van de organisatie nam hem voor een nacht in huis om vervolgens de dag erna naar zijn familie te gaan. Zijn ouders waren allebei zwaar aan de drugs, en de rest van de familie wilde hem ook niet in huis nemen of waren ook aan de drugs.
Kan je je voorstellen dat je bij je eigen familie niet meer welkom bent?
Vervolgens kwamen ze bij het project aan en zei hij dat hij terug ging naar het leven op straat. Het is echt zo’n harde werkelijkheid; vooral omdat je deze jongen nu ook kent is het veel sterker voelbaar…
Zo heeft ieder kind zijn eigen verhaal en is het soms zó hartverscheurend.
Maar daarentegen zijn er ook positieve verhalen en misschien komt deze jongen na een tijdje ook wel weer terug..
Zo zijn er ook 2 jongens die hier iedere dag zijn. Eén van hen woont alweer thuis bij zijn ouders, laatst heb ik zijn moeder en één van zijn broertjes ontmoet. Af en toe krijgen ze een voedselpakket mee naar huis en hij gaat, als het goed blijft gaan over 2 weken (zo ver als ik het begreep, in het Portugees blijft het soms lastig) weer naar de publieke school.
Die andere jongen houdt heel erg veel van tekenen en is hier ook super bedreven in. Dit is echt goed om te zien!

Gisteren was het héél rustig, er waren in totaal maar 5 kinderen, dit vanwege het mooie weer waardoor de meesten een duik in de verfrissende zee maakten. (ja mensen, het is hier nog steeds erg warm!) Wel hebben we enorm gelachen om allemaal gekke dingetjes/spelletjes die we vroeger allemaal deden.
Op de terugweg in de bus kwamen we één van de meisjes tegen die ook wel vaak op het project komt. Ze herkende ons en was een beetje grapjes aan het uithalen. Zo vroeg ze aan de man die naast mij zat of ik zijn vrouw was! Vervolgens zat ze hartjes in de lucht te schrijven en babbelde ze er op los, (maar helaas kon ik lang niet alles verstaan) wat resulteerde in een telefoonnummer van Roberto!
Ik ben nog meegegaan met een team naar het busstation Rodoviaria. Hier zag je veel mensen die op straat lagen te slapen, vaak in armoedige omstandigheden met wonden op hun lichaam waar je niet echt blij van wordt; ik zal niet verder in details treden.
Eén jongen die onder een viaduct lag, kenden zij vanaf zijn elfde. Hij was nu inmiddels 18 jaar, had al dagen bijna niks gegeten (was superdun) en zijn leven bestaat nu uit slapen en drugs. Dan schiet er wel door je heen; “hoelang zal zijn lichaam dit nog volhouden?
Het project is er voor kinderen tot en met 16 jaar. We konden uiteindelijk weinig kinderen meenemen. Het is vreemd om daar ook onderscheid in te maken. Echt harde confrontaties, met blijkbaar niet meer te redden kinderen.

Deze week ging al veel dieper dan de eerste week. De kinderen waren af en toe best agressief. Terwijl ik daar eerst een vrij positief beeld over had.
Op sommige dagen sliepen er veel en lagen ze zo uren op de stenen vloer te slapen. Ook waren er een aantal dagen heel weinig kinderen en soms hoop je dat een bepaald iemand er de volgende dag weer is en dan blijkt dat toch niet te zijn en zie je hem liggen op straat.
Maar boven alles hebben we veel lol en gekkigheid.

De druk is van de ketel, we hebben onze eerste echte les gegeven!
Het was erg leuk, we hebben onze eigen ideeën over lesgeven en spel gecombineerd. Deze week staat in het thema van Holanda. De kinderen deden enthousiast mee, soms waren er een paar druktemakertjes maar over het algemeen verliep het goed. Wel is de taal nog echt een barrière. Stel je ze een vraag, krijg je antwoord, maar vervolgens kan je niet reageren omdat je het antwoord niet begrijpt! Maar Fien, onze redder in nood (een Belgisch meisje die hier stage loopt) hielp ons vaak uit de brand en dit was wel erg fijn! Ze gaat ons ook helpen met de lessen. Er gaat wel enorm veel tijd inzitten met lessen voorbereiden omdat we de taal nog minimaal beheersen, maar het voordeel is dat we het zo des te sneller leren!
Deze les hebben we vervolgens ’s middags aan een andere groep gegeven, deze was wel iets groter, ongeveer 25 kids, maar verliep over het algemeen ook goed.
De kinderen kunnen hier maar een half dagdeel naar school. Er zijn te weinig scholen en anders moeten ze of ’s middags of ’s ochtends naar een privé school.

Met het geld wat ik heb opgehaald zijn we nu de benodigdheden aan het kopen, hier zijn ze erg blij mee! Mensen bedankt! We zijn trouwens nog hard bezig met fundraising, dus alle ideeën om sponsors te regelen, of deze organisatie te steunen met een bijdrage is van harte welkom! We hebben onze eigen site aangemaakt met informatie over het project en onze beproevingen, zie link www.evsrio.blogspot.com.

Dinsdag zijn we naar een andere locatie van het project AMAR gegaan. Dit was in Duque do Caxias, op ongeveer 3 kwartier rijden van Rio. Het was totaal anders dan de andere locaties. Het was heerlijk rustig. Hier zijn ook geen drugsbendes en het voelde vredig en kalm.
We zijn met de kinderen in gesprek gegaan en wat me opviel was dat ze veel broers en zusjes hadden maar van vele niet wisten waar ze woonden of hoe oud ze waren. Ze zijn zich waarschijnlijk in de stad gaan vestigen.

We zijn door het dorp gaan lopen en iedereen was super vriendelijk. Bij een aantal mensen mochten we even binnen komen buurten. We hebben vervolgens nog super mooie dingen gekocht van opgerold tijdschriftenpapier, waar ze sieraden, lampenkappen, fotolijstjes etc van maakten.

De afgelopen dagen hebben we nog veel les gegeven en soms was dit best pittig. Een gebrek aan taalkennis en bepaalde benodigdheden om een presentatie te geven waren niet aanwezig, waardoor het soms wat rommelig werd. Aankomende week staat in het teken van het lichaam en zijn nu weer druk bezig met de voorbereidingen.

Deze week waren er gelukkig weer veel straatkinderen bij São Cristovão! Met een paar had ik een kort gesprekje gevoerd over of ze broers of zusjes hadden. Eentje vertelde dat hij er tien had maar niet wist waar ze waren, zijn vader en moeder waren op jonge leeftijd gestorven. Een heftig verleden dus.. Ik vind het nog lastig om hier iets over te vragen, mede wegens het Portugees. Maar daarna trok hij echt superveel naar me toe, dit was leuk om te zien!
Eén jongen ging vandaag voor het eerst naar een cursus in meubels maken, dit is die jongen die zo goed kan tekenen! Hij is echt goed bezig en je zag ook een soort trots in zijn gezichtsuitdrukking. Misschien kan ik hem een beetje technisch tekenen bijleren, zodat hij daar later misschien iets aan heeft.

maandag 2 februari 2009

AMAR introductie

European Voluntary Service in Rio de Janeiro!

Op 7 januari zijn we met een groep van 15 personen vertrokken naar Rio de Janeiro, welbekend als ´a cidade maravilhosa’ (oftewel 'de prachtige stad').
De stad beweegt, speelt met alle zintuigen, maar herbergt ook veel armoede en kent enorme sociale ongelijkheid. Veel mensen wonen in illegaal gebouwde wijken danwel sloppenwijken. Deze worden in Zuid-Amerika ´favelas´ (positievere benaming - ´comunidades´) genoemd. Er is grote armoede, het drugsgeweld overheerst en de locale autoriteiten laten zich niet of nauwelijks zien in de favelas. Veel kinderen en jongeren hebben weinig sociale kansen en velen van hen komen uiteindelijk terecht op straat. Gelukkig doet de stichting waar wij als vrijwilligers actief zijn gedurende vijf maanden, AMAR genaamd, iets om de situatie te verbeteren.

AMAR is een organisatie die opkomt voor de rechten van de kinderen in de favelas en diegenen die op straat leven. AMAR beschikt over verschillende projecten en centra, verspreidt over de stad Rio de Janeiro en haar buitenwijken. Zo werken wij als vrijwilliger mee in Casa Dom Helder, Buffet Pão com Banana (beiden in de wijk Grajaú), in het socio-educatieve centrum in de wijk São Cristóvão en in Casa São Mattias in Duque de Caxias. Ook zullen wij een bezoek brengen aan Institutio Padre Severino, een jeugdgevangenis waar AMAR het wel en wee van de kinderen in de gaten houdt.

AMAR werkt volgens drie lijnen; de organisatie richt zich zowel op noodhulp, zoals in São Christóvão; op preventieve hulp, zoals bij Dom Helder en in Duque de Caxias en op formatieve hulp, zoals bij Pão com Banana. Kinderen in Brazilie gaan vijf halve dagen per week naar school. De overige tijd vangen de preventieve projecten van AMAR de kinderen en jongeren uit de favelas op. AMAR helpt hen bij het maken van hun huiswerk en geeft extra oefeningen om het lage onderwijsniveau van het publieke onderwijs te verhogen. Daarnaast worden sport, spel en muziek aangeboden. Amar betrekt ook de ouders van de kinderen in het hele proces en probeert een band met de gemeenschap te creëren.

Veel van de medewerkers van AMAR wonen of woonden zelf in favela´s en een aantal leefden zelf als kind op straat. Zij kennen de situatie en de omgeving van de kinderen door en door; de kansen die AMAR hen geboden heeft, bieden zij nu aan een nieuwe generatie aan. Dat zij die stap konden zetten toont ook aan dat het mogelijk is de kinderen niet alleen van de straat te halen, maar ook hun leefsituatie te verbeteren. Kortom, dat de werkwijze van AMAR zinvol is!

Preventief project Casa Dom Helder, Grajau

In Casa Dom Helder ligt de nadruk op preventie. Men wil met behulp van dit project het risico verlagen dat kinderen uit achterstandswijken op straat belanden. Hiervoor ontwikkelen en geven wij spelenderwijs Engelse les, dans, muziek en kunst.

Socio-educatief centrum voor straatkinderen, São Cristóvão

Het centrum in São Cristóvão is gericht op de opvang van straatkinderen.´s Morgens worden de kinderen op straat opgezocht, onder een viaduct, of slapend onder bomen in Lapa. Degenen die willen, gaan mee naar het centrum, worden gewassen en krijgen ontbijt. Ook worden hun kleren gewassen en kunnen de kinderen meedoen aan activiteiten zoals percussie, capoeira of knutselen. Op individuele basis krijgen ze eveneens les in schrijven en rekenen, in hoeverre ze dit willen en kunnen. Het kennis- en concentratievermogen is door het gebrek aan scholing, opvoeding en soms door drugsgebruik helaas beperkt, maar AMAR weet hen toch naar het centrum te krijgen en stimuleert hen intrinsiek om meer van hun leven te maken. Menig keer pakt een kind zelf een schrift en geeft aan Portugees of rekenen te willen oefenen.

Het uiteindelijke doel van AMAR is om de kinderen van de straat te halen en ze opnieuw te herenigen met hun familie danwel ze in een thuis-vervangend project te plaatsen. Dat is een proces van lange duur, want de kinderen krijg je niet zomaar van de straat. Op straat verdienen ze geld, bijvoorbeeld met het wassen van auto's, en genieten ze in hun eigen ogen grote vrijheid, in vergelijking met de situatie waar ze vandaan komen.

Maar zeker niet alle kinderen en jongeren zetten de stap naar een nieuw leven. Het opnieuw aanknopen van familiebanden van de jongeren is niet eenvoudig. De familie-situatie is vaak erg slecht, dit is immers voor velen de reden dat ze überhaupt op straat beland zijn. Ook woont de familie van velen in achterstandswijken, of ver weg van Rio de Janeiro, wat ook logistieke problemen met zich meebrengt.

Preventief project Casa Sao Matthias, Duque de Caxias

Formatief project Buffet Pao com Banana, Grajau

Deze aankomende maanden zullen we verslag doen van onze belevingen hier. Wie het wil volgen moet zeker geregeld even een kijkje nemen op deze site!